Niedziela Palmowa

18.03.2016

Wielkanoc jest najstarszym i najważniejszym świętem chrześcijańskim, przypominającym wiernym na całym świecie o męce i zmartwychwstaniu Jezusa Chrystusa. Wierzący mają świadomość, że w tym czasie wypełnia się wielka tajemnica wiary, więc celebrują ten szczególny okres w specjalny sposób, chcąc podkreślić jego wyjątkowość. Ważny moment w przygotowaniu duchowym do Świąt Zmartwychwstania Pańskiego stanowi Niedziela Palmowa, zwana Niedzielą Męki Pańskiej, Kwietną lub Wierzbną, rozpoczynająca Wielki Tydzień.

         W tym dniu Kościół uroczyście obchodzi pamiątkę triumfalnego wjazdu Chrystusa do Jerozolimy (przybył wraz z uczniami na święto Paschy), gdzie witały Go tłumy ludzi, którzy krzyczeli oraz rzucali na drogę gałązki palmowe i oliwne. Pierwsze wzmianki o Niedzieli Palmowej jako święcie pojawiły się w latach 80. IV wieku. Wraz z upływem lat Niedzielę Męki Pańskiej zaczęły celebrować społeczności chrześcijańskie Wschodu, by z czasem tę tradycję przejęły kraje europejskie, w tym Polska. Warto wspomnieć, że od 1986 roku w Niedzielę Palmową obchodzony jest Światowy Dzień Młodzieży, ustanowiony przez papieża Jana Pawła II.

         Najważniejszym punktem obchodów Niedzieli Kwietnej są procesje z palmami, symbolem męczeństwa i triumfu Jezusa Chrystusa oraz nieśmiertelności duszy ludzkiej, uprzednio poświęconymi na sumie. W Polsce palmy najczęściej przypominają smukłe bukiety, często różnej wysokości (w zależności od regionu). Zgodnie z tradycją w palmie powinny się znaleźć gałązki wierzbowe (bazie), będące symbolem odradzającego się życia, jak również te pochodzące z drzew iglastych, bukszpanu czy borówek leśnych (tzw. wiecznie zielone rośliny). Całość należy przystroić suszonymi kwiatami oraz wstążeczkami. Co ciekawe, w obecnych czasach powoli odchodzimy od zwyczaju samodzielnego przygotowywania palemek wielkanocnych i kupujemy tzw. gotowce, przypominające pałki i zrobione z kwiatów, farbowanych kłosków, suszonych traw i mchów, pieczołowicie układanych i wiązanych na patykach. To palmy zwane wileńskimi, kiedyś charakterystyczne dla Wilna i przygranicznych terenów polsko-litewskich, zaś współcześnie znane w całej Polsce.

         Nie należy jednak pomijać faktu, że kilka regionów w naszym kraju (Karpaty Zachodnie, Podhale, Pogórze, ziemia sądecka i tarnowska, okolice Myślenic, Bochni i Wieliczki, Kurpie) zachowało tradycję przygotowywania specyficznych dla danego terenu palm, kolorowych i bardzo wysokich (2 lub 3 m wysokości). W południowej Polsce palmy wykonuje się z długich prętów wierzbowych lub leszczynowych, najczęściej przewiązanych w kilku miejscach wierzbową wicią i zwieńczonych barwnym czubem, zwykle z bibułkowych kwiatów i wstążek, zaś jeśli chodzi o palmy kurpiowskie, to wyglądają one jak wielokolorowe słupy, na całej długości przyozdobione zielonymi gałązkami i kwiatami.

         Od wieków palmom poświęconym w Niedzielę Palmową przypisuje się niezwykłe właściwości, często lecznicze i magiczne. Wiele osób połyka wyjęte z palmy bazie, co zgodnie z ludową mądrością ma chronić przed bólem gardła i wiosennymi przeziębieniami. Nierzadko zdarza się również, iż wierni kropią poświęconą palmą domostwo, by w ten sposób zabezpieczyć dom przed złymi zdarzeniami. Tam, gdzie kultywuje się tradycję przodków, palmę wkłada się za święty obraz lub z jej fragmentów formuje się krzyżyk, który zostaje umieszczony nad drzwiami wejściowymi, by strzec domu, przynosić błogosławieństwo Boże oraz chronić od wszelkiego zła. Warto wspomnieć, iż na południu Polski do tej pory z palemek wielkanocnych robi się małe kropidła do święcenia pól oraz krzyże, które rolnicy wbijają w zagony, aby w ten sposób zapewnić dobry urodzaj.

         Niedziela Palmowa przypomina wszystkim, że Święta Wielkanocne zbliżają się wielkimi krokami. W kwiaciarniach, na targowiskach czy w koszach ulicznych sprzedawców pojawiają się kolorowe palmy. Często też zdarza się, iż stanowią one nieodłączny element dekoracji witryn sklepowych czy naszych domów. Nie należy jednak zapominać o roli palmy jako symbolu - symbolu męki i zmartwychwstania Chrystusa. Niedziela Męki Pańskiej zachęca chrześcijan, by w tym w tym szczególnym świątecznym czasie pogłębić refleksję nad  sensem cierpienia Jezusa, a przede wszystkim Jego zwycięstwem nad śmiercią duchową i cielesną. Życzę Państwu spokojnych oraz pogodnych Świąt Wielkanocnych, wypełnionych radością i nadzieją, a także wielu łask od Zmartwychwstałego Syna Bożego!

                                                                                                             dr Magdalena Dupel